บทที่ 2

ตัวแปรและชนิดข้อมูล

Variables & Data Types

เรียนรู้การเก็บและจัดการข้อมูลใน Python

🎯 จุดประสงค์การเรียนรู้

• เข้าใจแนวคิดตัวแปรและการใช้งาน

• รู้จักชนิดข้อมูลพื้นฐานใน Python

• สามารถสร้างและใช้งานตัวแปรได้

• เข้าใจการรับและแสดงผลข้อมูล

ตัวแปร (Variables) คืออะไร?

💡 เปรียบเทียบกับกล่องเก็บของ

ตัวแปร = กล่องที่มีป้ายชื่อติดไว้ สำหรับเก็บข้อมูล

เราสามารถใส่ข้อมูลเข้าไป และเรียกดูข้อมูลได้ตลอดเวลา

# การสร้างตัวแปร - เหมือนการติดป้ายชื่อบนกล่อง
name = "สมชาย"
age = 16
height = 165.5
is_student = True

💡 Pro Tip: ชื่อตัวแปรควรสื่อความหมาย เช่น student_score ดีกว่า s

กฎการตั้งชื่อตัวแปร

✅ ทำได้

name = "ดี"
student_id = "ดี"
Age = "ดี"
score2 = "ดี"
_temp = "ดี"

❌ ทำไม่ได้

2score = "ผิด"
my name = "ผิด"
score! = "ผิด"
class = "ผิด"
for = "ผิด"

📝 กฎสำคัญ

• ขึ้นต้นด้วยตัวอักษร (a-z, A-Z) หรือ underscore (_)

• ตัวอื่นๆ ใช้ได้: ตัวอักษร, ตัวเลข (0-9), underscore

• แยกตัวพิมพ์ใหญ่-เล็ก: Age ≠ age

• ห้ามใช้คำสงวน: if, for, class, def

ชนิดข้อมูลใน Python

Integer

จำนวนเต็ม

ตัวเลขที่ไม่มีจุดทศนิยม

age = 16
score = 95

Float

ทศนิยม

ตัวเลขที่มีจุดทศนิยม

height = 165.5
gpa = 3.25

String

ข้อความ

ตัวอักษร คำ หรือประโยค

name = "สมชาย"
school = 'มัธยม'

Boolean

จริง/เท็จ

ค่าความจริง True หรือ False

is_student = True
has_homework = False

จำนวนเต็ม (Integer)

🔢 ใช้เก็บตัวเลขที่ไม่มีจุดทศนิยม

เช่น อายุ, จำนวนนักเรียน, คะแนนสอบ, เลขห้อง

# ตัวอย่างจำนวนเต็ม
age = 16
test_score = 95
year = 2024
student_count = 35

🏃‍♂️ แบบฝึกหัด

ลองสร้างตัวแปรเก็บข้อมูลต่อไปนี้:

• อายุของคุณ • เลขห้องที่เรียน • จำนวนวิชาที่เรียน

ทศนิยม (Float)

📐 ใช้เก็บตัวเลขที่มีจุดทศนิยม

เช่น ส่วนสูง, น้ำหนัก, เกรดเฉลี่ย, ราคาสินค้า

# ตัวอย่างทศนิยม
height = 165.5
gpa = 3.25
price = 19.99
temperature = 36.5

⚠️ ข้อควรระวัง: การคำนวณทศนิยมอาจไม่แม่นยำ 100% เนื่องจากวิธีการเก็บข้อมูลในคอมพิวเตอร์

ข้อความ (String)

📝 ใช้เก็บตัวอักษร คำ หรือประโยค

ต้องใส่ในเครื่องหมายคำพูด " " หรือ ' '

# วิธีสร้าง String
name = "สมชาย"
school = "โรงเรียนมัธยม"
hobby = 'เล่นเกม'
address = "123 หมู่ 1 ตำบลบางเขน"

💡 เทคนิค: ใช้ " " เมื่อข้อความมี ' หรือใช้ ' ' เมื่อข้อความมี "

ค่าความจริง (Boolean)

✅ มีค่าได้เพียง 2 ค่า: True (จริง) หรือ False (เท็จ)

ใช้สำหรับเก็บสถานะที่เป็นจริงหรือเท็จ

# ตัวอย่าง Boolean
is_student = True
has_homework = False
is_weekend = True

# Boolean จากการเปรียบเทียบ
age = 16
is_adult = age >= 18
print(is_adult)  # False

การแสดงผล - print()

📺 ใช้แสดงข้อมูลออกมาที่หน้าจอ

ฟังก์ชัน print() เป็นเครื่องมือสำคัญในการดูผลลัพธ์

# การใช้ print() แบบต่างๆ
name = "สมชาย"
age = 16

# แสดงข้อความ
print("สวัสดี")

# แสดงตัวแปร
print(name)
print(age)

# แสดงหลายอย่างพร้อมกัน
print("ชื่อ:", name, "อายุ:", age)

💡 เทคนิค: ใช้เครื่องหมาย , (comma) เพื่อแสดงหลายอย่างในบรรทัดเดียว

การรับข้อมูล - input()

⌨️ ใช้รับข้อมูลจากผู้ใช้งาน

ฟังก์ชัน input() จะหยุดรอให้ผู้ใช้พิมพ์ข้อมูลและกด Enter

# การรับข้อมูลแบบต่างๆ
name = input("กรุณาใส่ชื่อ: ")
print("สวัสดี", name)

# รับตัวเลข - ต้องแปลงชนิดข้อมูล
age_text = input("อายุ: ")
age = int(age_text)

# หรือเขียนแบบย่อ
height = float(input("ส่วนสูง: "))

⚠️ สำคัญมาก: input() ให้ผลเป็น String เสมอ ต้องใช้ int() หรือ float() แปลงเป็นตัวเลข

แบบฝึกหัดรวม

🚀 โปรแกรมข้อมูลนักเรียน

สร้างโปรแกรมที่รับข้อมูลนักเรียนและแสดงผล

# โปรแกรมตัวอย่าง
print("=== ข้อมูลนักเรียน ===")

# รับข้อมูล
name = input("ชื่อ: ")
age = int(input("อายุ: "))
gpa = float(input("เกรดเฉลี่ย: "))
is_honor = gpa >= 3.5

# แสดงผล
print("\n=== สรุปข้อมูล ===")
print("ชื่อ:", name)
print("อายุ:", age, "ปี")
print("เกรดเฉลี่ย:", gpa)
print("เกียรตินิยม:", is_honor)

🎯 ความรู้ที่ได้

• การสร้างและใช้งานตัวแปรทุกชนิด

• การรับข้อมูลจากผู้ใช้ด้วย input()

• การแปลงชนิดข้อมูลด้วย int(), float()

• การแสดงผลด้วย print()

• การเปรียบเทียบเพื่อสร้าง Boolean